Grodzisko

Powierzchnia: 968 ha

Liczba mieszkańców: około 1100

 

Grodzisko podzielone jest na dwie części przez potok zwany Różanką. Zwyczajowo określa się je jako Grodzisko Góra i Grodzisko Dół. Potok bierze swój początek ze źródeł we wsi Różanka i płynie przez Grodzisko, a kończy swój bieg w Wisłoku. Wieś należy do rozdrobnionych osadniczo, posiada wiele przysiółków m.in. Ciśnia, Niebylec, Folwark, Podlasie, Góry, Obszary, Rzeki, Bakonka, Wierzchowina, Budy. Fragment Pogórza Strzyżowskiego na północ od wsi objęto formą ochrony, tworząc Strzyżowsko-Sędziszowski Obszar Chronionego Krajobrazu.

 Według badań prof. dr. hab. Jana Żaka, prowadzącego w latach 1956-1957 wykopaliska archeologiczne na wzgórzach wyżej szkoły, osadnictwo na tym terenie sięga przełomu XI i XII w. Wykopaliska te (kamienne i krzemienne toporki, gliniane fragmenty naczyń i ozdób) dowiodły, że istniała tu osada wczesnośredniowieczna. Związek istnienia grodu z obecną nazwą wsi wydaje się uzasadniony - Grodz, Grodyszcze. Pierwsza wzmianka o Grodzisku pochodzi z czasów panowania Bolesława Wstydliwego, tj. z 1277 r. z dokumentu zatwierdzającego uposażenie klasztoru cystersów z Koprzywnicy, nadane im przez Mikołaja Bogorię. W rzeczywistości opactwo weszło w posiadanie Grodziska znacznie później, zapewne w XIV lub początkiem XV w. Jako niekwestionowana własność cystersów, Grodzisko występuje z w dokumencie z 1413 r.

Przez wiele stuleci, od początków swego istnienia, Grodzisko należało do parafii w Dobrzechowie. Dopiero w 1935 r. powstała nowa parafia Grodzisko wydzielona z parafii Dobrzechów. Należą do niej Grodzisko, Różanka i Zawadka.

 

Historia budowy pierwszego kościoła w Grodzisku sięga 1928 r., kiedy to podjęto starania o erygowanie parafii. Budowę kościoła zakończono w 1934 r. Z polecenia Biskupa Ordynariusza kościółek pod wezwaniem św. Stanisława Kostki i św. Andrzeja Boboli poświęcił ks. W. Szawan, proboszcz z Dobrzechowa. Parafię erygowano w 1934 r. Powstała z podziału parafii Dobrzechów. Kościółek po “modernizacji” (przecięciu od dachu po fundamenty, rozsunięciu i wbudowaniu dwóch kaplic) służył parafii dwadzieścia pięć lat.

Prace przy budowie obecnej świątyni, według projektu architekta Wawrzyńca Dajczaka z Jarosławia, rozpoczęto 12.05.1956 r. Poświęcenia kamienia węgielnego dokonał bp Franciszek Barda, Biskup Przemyski, w dniu 07.10.1956 r. Budowa ścian i dachu trwała do 1958 r. Prace wykończeniowe (elewacja, sklepienia, witraże autorstwa inż. Tomasza Cubera z Głogówka) trwały do 08.11.1959 r. Poświęcenia kościoła pod wezwaniem Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny dokonał bp Stanisław Jakiel w dniu 13.11.1959 r. Następne lata to drobniejsze uzupełnienia wystroju świątyni i budowa ołtarza głównego, którego autorem jest Władysław Kut z Nawsia. Zakupiono także organy, które wykonał Józef Cynar z Wrocławia i pomalowano świątynię. Autorem polichromii jest Stanisław Jakubczyk z Krakowa. W dniu 13.11.1976 r. bp Ignacy Tokarczuk, Biskup Przemyski, dokonał aktu konsekracji kościoła, poświęcenia polichromii i nowej plebanii.

 

Zawadka

Powierzchnia: 484 ha

Liczba mieszkańców: około 370

 

Zawadka położona jest na zboczach doliny potoku Zawadka. Od strony zachodniej graniczy z Nawsiem, od północno-wschodniej z Pstrągową, od południowego wschodu z Grodzuskiem, a od południowego zachodu z Różanką. Wieś posiada kilka przysiółków: Granice, Bania, Góry, Obszary, Przylasek.

Pierwszą wzmiankę o Zawadce, podobnie jak o Grodzisku i Wysokiej, datuje się na 1287 r. w którym Bolesław Wstydliwy wszystkie wsie klasztoru cystersów koprzywnickich uwolnił od różnych danin. Jan Długosz pisze o Zawadce, która - podobnie jak w Kodeksie Małopolskim, nazywała się wówczas Zawada - że należała do parafii w Dobrzechowie, a była własnością klasztoru koprzywnickiego. Były w niej wówczas łany kmiece oraz karczma.

W 1536 r. Zawadka należała do opata koprzywnickiego. Przez wieki często zmieniała właścicieli. W 1901 r. Helena Etgens sprze3dała ją Adolfowi Ogończyk Wesołowskiemu. W 1907 r. dwór wraz ze wsią kupili Stanisław i Anna z Kutów Gajewscy.

Na rok 1906 datuje się powstanie we wsi Szkoły Ludowej. W 1922 r. oddanu do użytku drewnianą szkołę, która odegrała szczególną rolę w tajnym nauczaniu w latach niemieckiej okupacji. Nową szkołę wybudowano w latach siedemdziesiątych.

We wsi jest wiele kapliczek, figur i krzyży przydrożnych. Do najpiękniejszych należała kaplica z końca XIX w. z rokokowym ołtarzykiem, niestety nie przetrwała do naszych czasów, a na jej miejscu stoi dziś współczesna kapliczka. Równie piękna jest zbudowana około 1884 r. kapliczka zwana Dobkową, znajdująca się przy starej drodze do Grodziska. 

Do niedawna wieś słynęła z dużej ilości wiatraków w których mielono zboże dla własnych potrzeb. Było tu kilka kowali i olejarnia w której tłoczono olej lniany. Obecnie na terenie wsi działa Koło Gospodyń Wiejskich i Ochotnicza Straż Pożarna, a w budynku byłej szkoły podstawowej Dzienny Dom Senior-WIGOR.

Dzisiaj jest

sobota,
20 kwietnia 2024

(111. dzień roku)

Święta

Sobota, III Tydzień Wielkanocny
Rok B, II
Dzień Powszedni

Zegar